Odpowiedzialność członka zarządu wobec spółki
Odpowiedzialność członka zarządu wobec spółki oraz przesłanki wyłączające odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki – zmiany z 2016 r.
1. Według art. 293 § 1 k.s.h. członek zarządu ponosi odpowiedzialność wobec spółki za szkody wyrządzone działaniem albo zaniechaniem sprzecznym z prawem albo postanowieniami umowy spółki, chyba że nie można przypisać mu winy. Odpowiedzialność członka zarządu uregulowana we wskazanym przepisie jest uzależniona od łącznego spełnienia poniższych przesłanek:
– niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków, które wynikają z pełnionych przez niego funkcji w spółce,
– wystąpienia po stronie spółki szkody,
– związku przyczynowego między niewykonaniem albo nienależytym wykonaniem obowiązków, a wystąpieniem szkody,
– wina członka zarządu spółki przy niewykonaniu albo nienależytym wykonaniu obowiązków.
Na spółce spoczywa ciężar wykazania pierwszych trzech przesłanek. Członek zarządu powinien udowodnić brak winy przy wykonywaniu obowiązków związanych z pełnioną przez niego funkcją. Aby uniknąć odpowiedzialności musi wykazać, iż dołożył wszelkich starań przy wykonywaniu swych obowiązków.
2. Przepisy, obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. od nowa definiują krąg osób, które są zobowiązane do złożenia do sądu wniosku o upadłość spółki w sytuacji wystąpienia stanu niewypłacalności.
Zgodnie z art. 21 ust. 1, pkt 2 ustawy Prawo upadłościowe „jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek o którym mowa w ust. 1 spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki albo statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami”. Równocześnie został wydłużony termin, w którym wniosek o upadłość spółki powinien zostać złożony do sądu. Do tej pory ustawa przewidywała na tę czynność 14 dni od chwili zaistnienia przesłanek do ogłoszenia upadłości. Od 1 stycznia 2016 r. osoby prowadzące sprawy dłużnika oraz umocowane do jego reprezentacji mają 30 dni na spełnienie tej powinności.
W sytuacji, gdy taki wniosek nie zostanie złożony w terminie, osoby prowadzące sprawy dłużnika i upoważnione do jego reprezentacji są odpowiedzialne za szkody, które zostały wyrządzone wierzycielowi wskutek niezłożenia takiego wniosku.
Członek zarządu ma możliwość, by uniknąć odpowiedzialności za niedochowanie obowiązku terminowego wnioskowania o upadłość. Ma taką możliwość w trzech sytuacjach:
– gdy udowodni, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami prowadzącymi sprawy dłużnika, że nie ponosi winy w danym przypadku;
– jeżeli w terminie 30 dni przewidzianych na złożenie wniosku o upadłość otwarte zostało postępowanie restrukturyzacyjne lub zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu – odpowiedzialność jest wyłączona;
– odpowiedzialność członka zarządu za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest wyłączona, jeśli jest prowadzona egzekucja przez zarząd przymusowy lub przez sprzedaż przedsiębiorstwa według przepisów kodeksu postępowania cywilnego, jeśli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał podczas prowadzenia egzekucji.