Zadośćuczynienie
Czym jest zadośćuczynienie?
Zadośćuczynienie za krzywdę jest swoistą postacią odszkodowania, którego celem jest rekompensowanie uszczerbku w dobrach osobistych (szkody niemajątkowej). Zadośćuczynienie ma na celu kompensatę nie tylko cierpień fizycznych, ale również niekorzystnych następstw zdarzenia w sferze psychiki poszkodowanego i przywrócić ma poszkodowanemu równowagę emocjonalną naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne.
Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, gdyż stanowi przybliżony ekwiwalent za doznaną przez pokrzywdzonego szkodę niemajątkową (krzywdę). Powszechnie uważa się, że powinno ono wynagrodzić doznane przez pokrzywdzonego cierpienia, utratę radości życia oraz ułatwić mu przezwyciężenie ujemnych przeżyć psychicznych.
Przesłanki zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego
Występując o odszkodowanie i zadośćuczynienie należy pamiętać o konieczności wykazania niezbędnych przesłanek, które muszą być łącznie spełnione tj.
• powstanie szkody,
• bezprawność działania sprawcy np. właściciel nie odśnieżył chodnika,
• wina sprawcy (właściciela, zarządcy)
• normalnego – adekwatnego związku przyczynowego między zachowaniem osoby odpowiedzialnej a wyrządzoną szkodą.
Jakich kwot można się spodziewać?
W odróżnieniu od szkody majątkowej, rozmiaru krzywdy (szkody niemajątkowej) nie można
dokładnie wyliczyć w pieniądzach. Ciężko jest wycenić czyjeś życie, zdrowie, czy też ból i doznane cierpienia. W orzecznictwie utrzymuje się nadal pogląd, że przyznana suma pieniężna powinna być utrzymana w rozsądnych granicach i dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych. Jednakże można wskazać na pewne czynniki które ułatwiają nam ocenę wysokości ewentualnego roszczenia.
Pierwszy z tych czynników to wysokość trwałego uszczerbku na zdrowiu. Przy jego ustalaniu niezbędna jest profesjonalna wiedza lekarza z danej dziedziny. Lekarze orzekają trwały uszczerbek na zdrowiu w oparciu o tabele norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu. Co do zasady przyjęło się, że 1 % trwałego uszczerbku na zdrowiu odpowiada zadośćuczynieniu w wysokości od 2000 zł do nawet 3000 zł. Pamiętać należy, że orzeczony procent uszczerbku ma dla Sądu charakter jedynie pomocniczy, jednakże może być niekiedy najważniejszym kryterium do oceny wysokości kwoty zadośćuczynienia.
Kolejny czynnik to orzeczenia innych sądów, które zapadały w podobnych sprawach. Duże różnice w kwotach zadośćuczynienia w podobnych sprawach prowadziłoby do poczucia niesprawiedliwości. Dlatego też Sądy często „posiłkują się” orzeczeniami innych sądów. Podkreślić jednak należy, że w Polsce nie obowiązuje prawo precedensowe, tzn. wcześniejsze wyroki sądów nie są wiążące (poza pewnymi wyjątkami) dla innego sądu.
Trzeci czynnik wpływający na wysokość zadośćuczynienia, dotyczy sytuacji, w których poszkodowany doznał bardzo ciężkich, nieodwracalnych obrażeń (np. całkowity paraliż ciała, utrata wzroku w obu oczach, całkowita utrata słuchu). Wówczas kwota zadośćuczynienia zasądzona przez sądy sięga w granicach 400-800 tys. zł.