PRAWO KARNE
Oskarżyciel prywatnyKiedy poszkodowany może wystąpić jako oskarżyciel prywatny?
W polskim prawie karnym obowiązuje zasada, w myśl której to prokurator jako organ państwowy będący oskarżycielem publicznym, w przypadku popełnienia przestępstwa, występuje z aktem oskarżania przed sądem przeciwko oskarżonemu. Pokrzywdzony w wyniku popełniania przestępstwa może jedynie działać jako oskarżyciel posiłkowy u boku oskarżyciela publicznego. Jednak jest pewna, wąska, grupa przestępstw, gdy to pokrzywdzony sam występuje jako oskarżyciel prywatny, mogący jedynie w pewnych okolicznościach liczyć na wsparcie oskarżyciela publicznego. Obecnie na gruncie obowiązującego kodeksu karnego do tej grupy przestępstw zaliczamy:
- lekkie uszkodzenie ciała – art. 157 § 1 k.k.
- zniesławienie – art. 212 § 4 k.k.
- zniewaga – art. 216 § 5 k.k.
- naruszenie nietykalności cielesnej – art. 217 § 3 k.k.
Prywatny akt oskarżenia
W sytuacji, gdy pokrzywdzony w wyniku wyżej wskazanych przestępstw jest zdecydowany, aby sprawcę „dosięgła ręka sprawiedliwości” musi sam złożyć w sądzie rejonowym, w wydziale karnym prywatny akt oskarżenia.
Prywatny akt oskarżenia może ograniczyć się do oznaczenia osoby oskarżonego, zarzucanego mu czynu oraz wskazania dowodów, na których opiera się oskarżenie. Oczywiście pokrzywdzony może liczyć na pomoc organów ścigania, policja na żądanie pokrzywdzonego przyjmuje ustną lub pisemną skargę i w razie potrzeby zabezpiecza dowody, po czym przesyła skargę do właściwego sądu. Nadto prokurator może w sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego wszcząć postępowanie albo wstąpić do już toczącego się, jeżeli wymaga tego interes społeczny. W takiej sytuacji dotychczasowy oskarżyciel prywatny będzie działał odtąd w charakterze oskarżyciela posiłkowego, a postępowanie będzie się toczyło z urzędu.
W postępowaniu toczącym się z oskarżenia prywatnego odbywa się także posiedzenie pojednawcze, w ramach którego to sąd wzywa strony do pojednania. Zamiast posiedzenia pojednawczego sąd może, za zgodą stron, wyznaczyć odpowiedni termin dla przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. Gdy postępowanie pojednawcze nie odnosi skutku, sprawa kierowana jest na rozprawę główną.
Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego umarza się za zgodą oskarżonego, jeżeli oskarżyciel prywatny odstąpi od oskarżenia przed prawomocnym zakończeniem postępowania.
Należy również pamiętać o tym, że oskarżony może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej wnieść przeciwko oskarżycielowi prywatnemu będącemu pokrzywdzonym wzajemny akt oskarżenia o ścigany z oskarżenia prywatnego czyn, pozostający w związku z czynem mu zarzucanym. W takiej sytuacji sąd rozpoznaje wówczas łącznie obie sprawy.
Jeśli potrzebujesz pomocy z zakresu prawa karnego zachęcamy do skorzystania z naszych usług. Oferujemy pomoc prawną z zakresu prawa karnego na terenie całego województwa podkarpackiego (Rzeszów, Dębica, Stalowa Wola, Jarosław, Przemyśl, Dębica, Lesko, Sanok). Działamy również w województwie małopolskim, świętokrzyskim oraz lubelskim.