Egzekucja z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Udział w spółce z o. o. jest zaliczany do praw majątkowych. W związku z powyższym, zgodnie z art. 909 k.p.c. do egzekucji z udziału w spółce z o. o. stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z wierzytelności (chyba że przepisy art. 909 – 912 k.p.c. – o egzekucji z innych praw majątkowych niż wierzytelności – wskazują inaczej). W związku z tym, iż egzekucja z innych praw majątkowych niż wierzytelność, w tym udziału jest odrębnym rodzajem egzekucji uregulowanym we wskazanych art. 909-912 k.p.c., to egzekucja z udziału (lub udziałów) będzie możliwa tylko wówczas, gdy we wniosku o wszczęcie egzekucji będzie wyraźnie wskazany taki sposób egzekucji.

Egzekucja odbywa się poprzez zajęcie udziału przez komornika. Po zajęciu udziału wspólnikowi nie wolno rozporządzać udziałem ani go obciążać (np. oddać w użytkowanie lub zastawić), nie może też pobierać należnych mu z udziału świadczeń. Równocześnie zgodnie z art. 910 par. 1 pkt 2 k.p.c. komornik jest zobowiązany do zawiadomienia spółki, aby świadczenia pieniężne wynikające z udziału uiszczała komornikowi. W momencie zajęcia komornik wzywa spółkę, aby w terminie tygodniowym złożyła oświadczenie, czy oraz jakiej wysokości udział przysługuje wspólnikowi i czy inne osoby nie roszczą sobie praw do tego udziału.

Unikanie przez wspólnika egzekucji w drodze sprzedaży udziału jest mocno utrudnione. Według art. 180 k.s.h. do sprzedaży udziału konieczny jest podpis notarialnie poświadczony. Notariusz, poświadczając podpis złożony na dokumencie wskazuje datę poświadczenia. Ma ona charakter urzędowy. Łatwo więc można ustalić, iż zbycie udziału miało miejsce nie później niż w dacie poświadczenia. Wobec tego nie ma możliwości, aby antydatować czynność zbycia udziału. Warto wskazać, iż zbycie udziału w sytuacji grożącego postępowania egzekucyjnego może zostać potraktowane jako przestępstwo, za które grozi odpowiedzialność karna na podstawie art. 300 k.k.

Według art. 9116 k.p.c. egzekucję z udziału prowadzi się z dochodu przynoszonego przez zajęte prawo albo ze sprzedaży udziału. Egzekucję z dochodu przeprowadza się w ten sposób, że komornik (na podstawie art. 9115 k.p.c.) wzywa spółkę, aby świadczenia wynikające z udziału spełniała komornikowi albo wierzycielowi. Egzekucja z dochodu wynikającego z udziału w sytuacji, gdy powyższy tryb nie jest skuteczny może być przeprowadzona również poprzez ustanowienie zarządu przymusowego.

Drugim sposobem egzekucji jest sprzedaż udziału. Sprzedaż może być przeprowadzona w dwóch trybach. Pierwszy został wskazany w art. 185 k.s.h. Stosuje się go w sytuacji, gdy umowa spółki zawiera ograniczenia w sprzedaży udziału. W takim przypadku spółka ma prawo do wskazania nabywcy. Cena zbycie zostaje określona przez sąd rejestrowy (może zostać powołany biegły). Jeśli spółka w terminie dwóch tygodni od zawiadomienia przez sąd rejestrowy o zarządzeniu sprzedaży nie zwróci się o przeprowadzenie wyceny udziału lub jeśli osoba wskazana przez spółkę nie zapłaci komornikowi w określonym terminie ustalonej ceny nabycia, udziały sprzedaje się w trybie egzekucji cywilnej.