Czym jest kasacja?
Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 176 Konstytucji polskie postępowanie sądowe ma charakter co najmniej dwuinstancyjny, co oznacza że niezadowolony z wyroku sądowego może go zaskarżyć. Zasada ta ma oczywiście zastosowanie także w prawie karnym. Oskarżony nieusatysfakcjonowany wyrokiem sąd pierwszej instancji ma prawo zaskarżyć wyrok do sądu drugiej instancji.
Co jeśli wyrok sądu drugiej instancji nie spełnia naszych oczekiwań? Polskie prawo karne, a ściślej rzecz ujmując kodeks postępowania karnego przewiduje instytucję tzw. kasacji, która jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia przysługującym od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego. Kasację może wnieść strona postępowania tylko z powodu uchybień enumeratywnie wskazanych w art. 439 k.p.k lub innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia.
Przyczyny kasacji
Co do przyczyn wskazanych w przytoczonym powyżej artykule, to zaliczamy do nich następujące sytuacje:
- w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona lub niezdolna do orzekania bądź podlegająca wyłączeniu,
- sąd był nienależycie obsadzony lub którykolwiek z jego członków nie był obecny na całej rozprawie,
- sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu szczególnego albo sąd szczególny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego,
- sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu,
- orzeczono karę, środek karny lub środek zabezpieczający nieznane ustawie,
- orzeczenie zapadło z naruszeniem zasady większości głosów lub nie zostało podpisane przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu,
- zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiająca jego wykonanie,
- orzeczenie zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone,
- zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie,
- oskarżony w postępowaniu sądowym nie miał obrońcy w wypadkach określonych w ustawie lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy,
- sprawę rozpoznano podczas nieobecności oskarżonego, którego obecność była obowiązkowa. Termin do wniesienia kasacji wynosi 30 dni od daty doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem.
Kasację wnosi się do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu odwoławczego. Należy również pamiętać, że kasacja musi być sporządzona i podpisana przez obrońcę. Kasacja na korzyść oskarżonego może być wniesiona jedynie w sytuacji, gdy oskarżony został skazany na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, ograniczenie to nie dotyczy sytuacji, gdy kasację wnosi Prokurator Generalny i Rzecznik Praw Obywatelskich.