Aby ubiegać się w sądzie biskupim o stwierdzenie nieważności ślubu kościelnego (potocznie rozwód kościelny) musi zaistnieć co najmniej jedna z 12 przeszkód małżeńskich, określonych w prawie kanonicznym.
Według Kodeksu Prawa Kanonicznego te przeszkody to:
1. Przeszkoda wieku. Obecnie zarówno dla mężczyzny jak i dla kobiety wiek dopuszczający zawarcie małżeństwa został ujednolicony i wynosi 18 lat, zarówno dla kobiety jak i dla mężczyzny.
2. Przeszkoda niemocy płciowej. Małżeństwo jest sakramentem nastawionym na zrodzenie oraz wychowanie potomstwa, dlatego KPK postanawia, iż „niezdolność dokonania stosunku małżeńskiego, uprzednia i trwała, czy to ze strony mężczyzny czy kobiety, czy to absolutna czy względna, czyni małżeństwo nieważnym z samej jego natury”. Chodzi tutaj jednak nie o samą zdolność do zrodzenia potomstwa, ale o zdolność do współżycia.
3. Przeszkoda węzła małżeńskiego. Jeśli osoba usiłująca zawrzeć małżeństwo, jest związana węzłem innego małżeństwa, nawet niedopełnionego, to nowo zawierane małżeństwo będzie nieważne.
4. Przeszkoda różnej religii. Przeszkoda ta dotyczy małżeństwa pomiędzy osobami, z których jedna jest ochrzczona w Kościele katolickim i nie wystąpiła z niego formalnym aktem, zaś druga z osób nie została ochrzczona. Od tej przeszkody można uzyskać dyspensę, o ile osoba wierząca, złoży oświadczenie, iż jest gotowa „usunąć niebezpieczeństwo utraty wiary”, a dzieci z tego małżeństwa zostaną ochrzczone w kościele katolickim i wychowane w tej wierze.
5. Przeszkoda święceń – dotyczy osób, które otrzymały święcenia (na stopniu diakonatu, prezbiteriatu lub episkopatu).
6. Przeszkoda ślubu – dotyczy osób, które usiłują zawrzeć małżeństwo, a są związane publicznymi ślubami wieczystymi w zakonie.
7. Przeszkoda uprowadzenia. Za nieważne zostanie uznane małżeństwo, jeśli kobieta zostanie uprowadzana i przetrzymywania, celem zmuszenia jej do zawarcia ślubu. W tym przypadku można uzyskać dyspensę, o ile osoba uprowadzona podjęła decyzję o małżeństwie niezależnie od drugiej strony.
8. Przeszkoda występku. Dotyczy osób, usiłujących zawrzeć małżeństwo, które przyczyniły się fizycznie lub moralnie do śmierci współmałżonka, osoby z którą chciały wziąć ślub lub do śmierci własnego małżonka.
9. Przeszkoda pokrewieństwa. Dotyczy ona osób, które usiłują zawrzeć związek małżeński a łączą je pokrewieństwo w linii prostej lub w linii bocznej do IV stopnia.
10. Przeszkoda powinowactwa, dotycząca powinowatych w linii prostej – ojczym – pasierbica, teść – synowa, teściowa – zięć, macocha – pasierb.
11. Przeszkoda przyzwoitości publicznej. Podstawą tej przeszkody jest rozpoczęcie wspólnego życie,pozamałżeńskie pożycie dwojga osób, znane powszechnie lub notoryczny konkubinat.
12. Przeszkoda pokrewieństwa prawnego – dotyczy adoptujących i adoptowanych w linii prostej oraz w linii bocznej.
Wymienione wyżej przeszkody małżeńskie, to tzw. przeszkody zrywające, powodujące nieważność ślubu kościelnego już w momencie jego zawierania. Jedna przeszkodą małżeńską mogą być także inne okoliczności, które nie pozwalają na godziwe i ważne zawarcie umowy małżeńskiej.
Chociaż liczba rozwodów kościelnych, z roku na rok wzrasta, jego uzyskanie nie należy do najłatwiejszych. Prawo Kanoniczne to zupełnie odrębna dziedzina prawna, dlatego zajmować się nim mogą tylko odpowiednio wykształceni adwokaci (tzw. adwokat kościelny), którzy poza odpowiednimi studiami kierunkowymi, posiadają również zgodę biskupa na prowadzenie takiej działalności.